เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2564 สำนักงาน ก.พ.ร. ได้ดำเนินกิจกรรมประชุมสัมมนา “Digital and Open Government ลดทุจริต พิชิตโกง” ซึ่งมีการเสวนา 2 เรื่อง โดยได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วนทั้งภาคประชาชน ภาคเอกชน และภาคราชการเข้าร่วมกิจกรรม
Digital and Open Government ลดทุจริต พิชิตโกง โดย
1. คุณโอม ศิวะดิตถ์
National Technology Officer
บริษัท ไมโครซอฟท์ (ประเทศไทย) จํากัด
2. คุณวิสุทธ์ ตันตินันท์
ที่ปรึกษาด้านความร่วมมือและขยายพันธกิจ (UNDP)
3. คุณธาดา เตียประเสริฐ
รองประธานคณะกรรมการต่อต้านคอร์รัปชันและส่งเสริมจรรยาบรรณ หอการค้าไทย
ได้ร่วมเสวนา ดังนี้
มุมมองเกี่ยวกับ Digital Government
– งานบริการภาครัฐมีการพัฒนาและทันสมัยมากขึ้น แต่ยังพบปัญหาและช่องว่างอยู่หากเทียบกับภาคเอกชน
– ต้องมีการเปิดเผยข้อมูลสู่สาธารณะ เพื่อให้เกิดการมีส่วนร่วม สร้างการรับรู้ และต้องฟังเสียงของประชาชนเป็นหลัก
– การเปิดเผยข้อมูลของรัฐยังไม่เพียงพอ ติดปัญหาที่ระบบ กรอบความคิด และความสามารถทางดิจิทัลของบุคลากรภาครัฐ
– ในปี 2563 ประเทศไทยมีดัชนีการพัฒนารัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์สหประชาชาติ (e-Government Development Index: EGDI) อยู่อันดับที่ 57 ดีขึ้น 16 อันดับ จากปี 2561 แต่ระดับการคอร์รัปชันโดยรวมยังสูงอยู่ ชี้ให้เห็นว่า การเป็น e-Government ของไทยยังขาดประสิทธิภาพ
การนำเทคโนโลยีมาใช้เพื่อพิชิตโกง
– การนำ AI มาช่วยตรวจสอบข้อมูล จะทำได้รวดเร็ว และใช้ทรัพยากรน้อยกว่าการใช้คนตรวจสอบ
– ประเทศเกาหลีใต้ ได้ใช้ข้อมูลเชิงแผนที่ในการแสดงกระบวนการการจัดซื้อจัดจ้างผ่านระบบดิจิทัล สามารถสืบค้นข้อมูลโครงการและให้ประชาชนสามารถตรวจสอบได้และในบางกรณีได้นำมีการนำข้อคิดเห็นมาปรับปรุงการทำงานของรัฐให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
– สหราชอาณาจักร มีระบบ e-Petitions หรือโครงการรับเรื่องร้องเรียนออนไลน์ที่ได้รับความนิยมมากว่า 20 ปี โดยผู้มีส่วนร่วมสามารถส่งข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเข้าผ่านระบบ และระบบจะส่งข้อมูลตรงเข้าสู่หน่วยงานผู้รับผิดชอบได้ทันที
– ภาครัฐจะต้องมีเครื่องมือเพื่อสร้างสัญญาณเตือนภัยเบื้องต้น (Red Flags) ถึงความผิดปกติของโครงการรัฐต่าง ๆ ที่อาจเกิดความเสี่ยงในการการทุจริตได้
ความท้าทาย และอุปสรรคในการก้าวสู่การเป็น Digital Government
– การเก็บรวบรวมข้อมูลของหน่วยงานราชการให้เป็นดิจิทัลทั้งหมด
– การพึ่งพาเทคโนโลยีดิจิทัลในระดับปานกลาง และไม่มีแนวคิดของ People Centric
– ความไม่สอดคล้องกันของระบบให้บริการอิเล็กทรอนิกส์และขาดการบูรณาการข้อมูลของภาครัฐ
– ความล่าช้าในการกำหนดใช้กฎหมาย โดยเฉพาะในช่วงแรกของการดำเนินนโยบายปรับเปลี่ยนการทำงานในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์
– ข้อจำกัดด้านความสามารถในการปรับตัวของประชาชนบางกลุ่ม เช่น ผู้สูงอายุและประชาชนที่อยู่ในชนบทห่างไกล
การพัฒนาประเทศด้วยเทคโนโลยีและการเป็นรัฐบาลเปิด
– การนำเทคโนโลยีเข้ามาใช้ จะช่วยให้การบริการประชาชนเกิดประสิทธิภาพ สะดวก รวดเร็วมากขึ้น
– เกิดความโปร่งใสในการทำงาน ทำให้ประชาชนเกิดความเชื่อมั่นต่อระบบราชการ
– การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐเพื่อให้เกิดการใช้ประโยชน์จากข้อมูล เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งต่อการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ และการลดระดับการคอร์รัปชัน
จับไต๋ แฉกลโกง ด้วย Digital and Open Government โดย
1. คุณธิปไตร แสละวงศ์
นักวิจัยอาวุโส สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI)
2. ผศ.ดร. ต่อภัสสร์ ยมนาค
นักวิจัยในศูนย์ทดลองการออกแบบสถาปัตยกรรมและกลไกสํานึกต่อสังคม (SIAM Lab)
3. คุณณัฐภัทร เนียวกุล
PROJECT MANAGER, HAND SOCIAL ENTERPRISE CO.,LTD
ได้ร่วมเสวนา ดังนี้
Digital & Open Gov. กับการคอร์รัปชันของไทย
– ประเทศไทยมีการคอร์รัปชันสูง เนื่องจากการมีส่วนร่วมอยู่ในระดับต่ำ
– การศึกษาการคอร์รัปชันของไทยที่ผ่านมา จะมุ่งเน้นในเชิงประเด็นเป็นหลัก (Issue-centric) ไม่ได้มีการศึกษาในเชิงบุคคลที่เกี่ยวข้อง
– การกำหนดนโยบายและกลไกในการต่อต้านคอร์รัปชันมีลักษณะ Top-down ทำให้ขาดประสิทธิภาพในการแก้ปัญหา
– การออกแบบรัฐไทยให้เป็น Open Government จะต้องมีการเปิดข้อมูล และสร้างการมีส่วนร่วมจากภาคประชาชนในการเสนอแนะปรับนโยบายและแก้ไขกฎหมาย
เครื่องมือจับโกง แฉกลโกง
– ACT AI เป็นเครื่องมือในการจับโกงโครงการภายใต้ พ.ร.บ. เงินกู้ฯ ที่มีการนำ AI มาช่วยวิเคราะห์ มีระบบตรวจจับ แจ้งเตือน เมื่อพบโครงการที่มีความเสี่ยงที่อาจเกิดการทุจริตขึ้น จะมีสัญญาณเตือนเพื่อเป็นสารตั้งต้นให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าไปตรวจสอบ
– การจัดทำข้อตกลงคุณธรรม เป็นวิธีการหนึ่งในการลดระดับการคอร์รัปชันในการจัดซื้อจัดจ้าง โดยเป็นการลงนามร่วมกันทั้ง 3 ฝ่าย คือ 1) หน่วยงานภาครัฐเจ้าของโครงการ 2) ผู้สังเกตการณ์ที่ได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการร่วมภาคเอกชน 3 สถาบัน และองค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) และ 3) ผู้ประกอบการซึ่งเป็นผู้เข้าร่วมการเสนอราคา
– หน่วยงานรัฐที่ร่วมจัดทำข้อตกลงคุณธรรม จะต้องเปิดเผยข้อมูลในการจัดซื้อจัดจ้าง อนุญาตให้ผู้สังเกตการณ์เข้าร่วมสังเกตการณ์ในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง ตรวจสอบได้ทุกขั้นตอน และปฏิบัติต่อผู้เสนอราคาทุกรายอย่างเท่าเทียมกัน
– ปัจจุบันมีองค์กรภาคประชาชนต้านโกงที่มีความเข้มแข็ง อาทิ ปฏิบัติการหมาเฝ้าบ้าน และสำนักข่าวอิศรา
