สำนักงาน ก.พ.ร. จัดกิจกรรมอบรมเพื่อเสริมสร้างทัศนคติในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตและการปฏิบัติงานที่มีคุณธรรมและจริยธรรม ครั้งที่ 2 ในวันพุธที่ 30 มิถุนายน 2564 เวลา 13.30-16.30 น. โดยได้รับความร่วมมือจากผู้แทนศูนย์ปฏิบัติการต่อต้านการทุจริตระดับกระทรวง และผู้แทนจากสำนักงาน ก.พ.ร. เข้าร่วมการอบรม จำนวน 81 คน
– คุณกมล ชวาลวิทย์ บรรณาธิการข่าวข้อมูล สำนักข่าวไทยพับลิก้า ได้กล่าวถึง ประเด็นการทุจริตจัดซื้อจัดจ้าง-ทุจริตเชิงนโยบาย สรุปได้ดังนี้
– เว็บไซต์ของสำนักข่าวไทยพับลิก้ามีต้นแบบจาก ProPublica ของสหรัฐอเมริกา ที่มุ่งเน้นการใช้ข้อมูล Big Data ในการสืบค้นและนำเสนอข่าว โดยเฉพาะข่าวที่เกี่ยวข้องกับการทุจริต เพราะช่วยให้เกิดความถูกต้อง แม่นยำ เห็นภาพรวมของโครงสร้าง ทิศทาง และแนวโน้มของข้อมูล
– การนำ Big Data หรือข้อมูลเปิดมาผ่านกระบวนการวิเคราะห์และนำเสนอให้เป็นประเด็นข่าว เรียกกันว่า Data Journalism หรือวารสารศาสตร์ข้อมูล เป็นการรายงานข่าวที่นำเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการเข้าถึง การวิเคราะห์ และหาประเด็นข่าวจากข้อมูล
– แพลตฟอร์มข้อมูลเปิดภาครัฐ เป็นเครื่องมือที่นักข่าวและประชาชนใช้ในการสืบหาข้อมูลและตรวจสอบการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ โดยสามารถนำข้อมูลมาวิเคราะห์แนวโน้ม และหาเบาะแสในการทุจริตได้ ตัวอย่างแพลตฟอร์ม เช่น ภาษีไปไหน actai gprocurement เป็นต้น
– ประชาชนส่วนใหญ่อาจยังไม่ทราบว่า ภาครัฐมีแพลตฟอร์มข้อมูลเปิดภาครัฐ ดังนั้น ควรมีการประชาสัมพันธ์สร้างการรับรู้มากขึ้น หรืออาจมีการจัดอบรมการใช้งานแพลตฟอร์มให้เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันและปราบปรามการทุจริต
– การรายงานข่าวควรรายงานตามความเป็นจริง ไม่ควรพาดหัวข่าวเกินจริง เพื่อให้ประชาชนเกิดความสนใจหรือตื่นตระหนก เพราะท้ายที่สุดสำนักข่าวนั้น จะต้องออกมาขอโทษหรือต้องลบข่าวนั้นออกไป
– พ.ร.บ. คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล มีผลต่อการนำเสนอข่าวและการถูกฟ้องร้อง ดังนั้น การนำเสนอข่าวที่ระบุความผิดของตัวบุคคลหรือกล่าวหาว่าทุจริต จะต้องให้คดีนั้นถูกตัดสินถึงที่สุดเสียก่อน
– 3 องค์ประกอบของการฟ้องร้อง คือ 1) เผยแพร่ 2) เจตนา และ 3) ใส่ร้ายใส่ความ ซึ่งการนำเสนอข่าวทุจริตถือว่าเข้าองค์ประกอบที่ 1 แล้ว คือ การเผยแพร่ ดังนั้น นักข่าวจึงต้องนำเสนอข่าวอย่างระมัดระวังเป็นอย่างยิ่ง
– วิทยากรมีข้อสังเกตเกี่ยวกับการดำเนินโครงการภาครัฐ 2 ประเด็น คือ
– ควรให้โครงการใหญ่ที่มีการร่วมทุนของรัฐและเอกชนมีการเปิดเผยข้อมูลสาธารณะ สามารถให้สื่อมวลชนและประชาชนสามารถเข้าไปตรวจสอบข้อมูลได้
– ส่งเสริมการใช้ข้อตกลงคุณธรรม (Integrity Pact) เมื่อผู้สังเกตการณ์พบเจอสิ่งผิดปกติแล้ว โครงการนั้นสามารถหยุดดำเนินการได้
– ศ.ดร. อรรถกฤต ปัจฉิมนันท์ ที่ปรึกษาโครงการ กล่าวถึงกรอบแนวคิดต้นแบบประสิทธิภาพในการป้องกันและต่อต้านการทุจริตและประพฤติมิชอบในระบบราชการของประเทศไทยและของต่างประเทศ สรุปได้ ดังนี้
– การตรวจสอบความโปร่งใสจะต้องมีการบูรณาการจากหลายหน่วยงาน และมีการนำแนวคิด Digital Democracy ที่ประชาชนสามารถแสดงความคิดเห็น ร้องเรียน และแจ้งเบาะแสการทุจริตได้ อันจะนำไปสู่การเป็น e-Government ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น
– การขับเคลื่อนรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ช่วยลดปัญหาการคอร์รัปชัน ลดงบประมาณภาครัฐ และประชาชนสามารถสื่อสารกันได้ง่ายขึ้นผ่านแพลตฟอร์มที่เชื่อมโยงกัน
– ตัวอย่างที่ดีจากต่างประเทศในการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต (Best Practice)
– ประเทศสิงคโปร์: มีการปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันและปราบปรามการทุจริตอย่างต่อเนื่อง พร้อมทั้งมีศูนย์รับเรื่องร้องเรียน One-Stop Services เป็นระบบ Online Portal System ที่ให้บริการถึง 12 ภาษา
– ประเทศไต้หวัน: ใช้แนวคิด Digital Democracy โดยมีแพลตฟอร์มกลางให้ประชาชน ผู้เชี่ยวชาญ และภาครัฐได้ร่วมกันออกนโยบายร่วมกัน
– ประเทศสหรัฐอเมริกา: พัฒนาระบบตรวจสอบสินค้าเกษตรและผลิตภัณฑ์แปรรูปต่าง ๆ ในอุตสาหกรรมกัญชา ตั้งแต่ผู้ผลิตไปจนถึงผู้บริโภค ด้วยการใช้เทคโนโลยี Blockchain
– ประเทศสวีเดน และบราซิล: ใช้เทคโนโลยี Blockchain ในการบันทึกข้อมูลของที่ดินและอสังหาริมทรัพย์
– วิทยากรมีข้อสังเกตเกี่ยวกับการพัฒนาแนวทางในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ 2 ประเด็น คือ
– ควรมีการนำแนวคิด Social Network หรือการใช้ Game Theory เข้ามาประยุกต์ใช้ในการศึกษา วิจัย เพื่อหาสาเหตุหรือตัวบุคคลที่อาจกระทำการทุจริตในการปฏิบัติงาน
– การสร้างระบบ Big Data ในการปราบปรามการทุจริตของประเทศไทย จะต้องประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ภาคประชาชน และภาครัฐ ในส่วนภาคประชาชน ควรมีการสร้างแพลตฟอร์มภายใต้แนวคิด Digital Democracy ให้สามารถแสดงความคิดเกี่ยวกับนโยบายหรือโครงการต่าง ๆ ของภาครัฐ และการร้องเรียนการทุจริต สำหรับภาครัฐนั้น ควรมุ่งเน้นการพัฒนาแพลตฟอร์มเพื่อเปิดเผยข้อมูลภาครัฐให้ประชาชนเข้ามาตรวจสอบได้
