💡 OECD สำนักงาน ก.พ.ร. พร้อมด้วย 18 ส่วนราชการ ร่วมขับเคลื่อนศักยภาพการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสในประเทศไทย

สำนักงาน ก.พ.ร. และ OECD ได้ร่วมกันจัดการประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างศักยภาพการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสของประเทศไทย ระหว่างวันที่ 19 – 21 กุมภาพันธ์ 2568 ณ สำนักงาน ก.พ.ร. โดยมีผู้เชี่ยวชาญ ได้แก่ Ms. Alice Berggrun จาก OECD และ Mr. Mark Worth จาก European Center for Whistleblower Rightsร่วมให้ความรู้และแลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่ดีจาก OECD ให้กับ 18 หน่วยงานภาครัฐ ซึ่งกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้นี้เป็นหนึ่งในกิจกรรมภายใต้โครงการเสริมสร้างความซื่อตรงในการบริหารงานภาครัฐ (IR) ระยะที่ 3

✅ ทำไมประเทศไทยต้องพัฒนาการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแส?

📍การคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแส (Whistleblower Protection) แตกต่างจากการคุ้มครองพยาน (Witness Protection) โดยผู้แจ้งเบาะแสมักเป็นบุคคลภายในองค์กรที่เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการทุจริตหรือความผิดปกติ หวังให้เกิดการแก้ไขปัญหามากกว่าการดำเนินคดีทางกฎหมาย ขณะที่พยานอาจเป็นผู้ที่เห็นเหตุการณ์หรือมีหลักฐานที่เกี่ยวข้องโดยตรง และมีบทบาทในการให้การในกระบวนการพิจารณาคดีอาญา
📍ระบบคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสต้องมีช่องทางการแจ้งที่ปลอดภัย พร้อมทั้งต้องมีกระบวนการที่ชัดเจนและรวดเร็ว รวมถึงสามารถรักษาข้อมูลส่วนบุคคลให้เป็นความลับ เพื่อป้องกันการตอบโต้ เช่น การถูกไล่ออก ลดตำแหน่ง หรือถูกกดดันในที่ทำงาน ในขณะที่การคุ้มครองพยานมักเน้นไปที่การป้องกันการข่มขู่หรือคุกคามทางกายจากผู้ต้องสงสัย รวมถึงอาจมีการย้ายที่อยู่หรือเปลี่ยนอัตลักษณ์เพื่อความปลอดภัย

🌐 Best Practices จากประเทศสมาชิก OECD

– ออสเตรเลีย: กำหนดบทลงโทษที่ชัดเจนสำหรับนายจ้างที่ตอบโต้ผู้แจ้งเบาะแส พร้อมกลไกให้ศาลสั่งเยียวยา ทั้งค่าชดเชยและการคืนตำแหน่งงาน
– เกาหลีใต้: มีระบบชดเชยค่าใช้จ่าย เช่น ค่าใช้จ่ายทางการแพทย์ ค่าทนาย และการสูญเสียรายได้ หากผู้แจ้งเบาะแสได้รับผลกระทบจากการเปิดเผยข้อมูล
– นิวซีแลนด์: สนับสนุนวัฒนธรรมองค์กรที่เปิดกว้าง โดยฝึกอบรมผู้บริหารให้สร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยต่อการแจ้งเบาะแส

📒 ข้อเสนอแนะของ OECD ต่อประเทศไทย

1. ผลักดันกฎหมายคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสระดับประเทศที่เป็นกฎหมายหนึ่งเดียว (Unified Single Law) ครอบคลุมทั้งมิติแรงงาน สิทธิ การคุ้มครองทางกฎหมาย และกลไกการเยียวยา โดยเฉพาะในภาคแรงงานและระดับองค์กรทั้งในเอกชนและภาครัฐ ซึ่งจำเป็นต้องกำหนดกลไกที่แยกชัดเจนระหว่างมาตรการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสและพยาน เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่าผู้ที่เปิดเผยข้อมูลเพื่อประโยชน์สาธารณะจะได้รับการปกป้องอย่าง
แท้จริง
2. พัฒนามาตรการเชิงสถาบันเพื่อให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายที่มีประสิทธิภาพ รวมถึงต้องสร้างระบบแจ้งเบาะแสที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ หรือ “easy to report but difficult to retaliate” กล่าวคือ ส่งเสริมให้แจ้งเบาะแสได้ง่าย ได้รับการคุ้มครองอย่างรวดเร็ว และสามารถป้องกันการตอบโต้ได้อย่างทันท่วงที
3. สนับสนุนให้เกิดแนวทางปฏิบัติสำหรับการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสในระดับท้องถิ่นและผลักดันการนำไปใช้เนื่องจากหน่วยงานท้องถิ่นมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแส และเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นมักเป็นคนที่ใกล้ชิดกับปัญหาการทุจริตมากที่สุด

🔍 การดำเนินการต่อไป – OECD จะนำข้อค้นพบจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ครั้งนี้ไปเป็นส่วนหนึ่งของการประมวลผลข้อมูลเพื่อจัดทำรายงานการปรับปรุงข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเพื่อเสริมสร้างความซื่อตรงในการบริหารงานภาครัฐของประเทศไทย โดย (ร่าง) รายงานฯ จะถูกส่งให้สำนักงาน ก.พ.ร. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพิจารณาเพื่อให้ความเห็นและตรวจสอบความครบถ้วนของเนื้อหาภายในเดือนพฤษภาคม 2568 ก่อนที่ OECD จะ
เผยแพร่รายงานฉบับสมบูรณ์ และคาดว่าจะมีการเปิดตัวรายงานอย่างเป็นทางการ ณ ประเทศไทย ภายในเดือนกันยายน 2568

#WhistleblowerProtection #เสียงที่ต้องฟัง #คนกล้าพูด #GoodGovernance #IntegrityReview